Het dagboek van NEST, de meest waanzinnige tijdelijke invulling van een oude bibliotheek

Vandaag 4 maart besliste ik dat een blog de moeite is. Vandaag is een mijlpaal in de tocht die we afleggen. Wij, dat zijn om en bij 30 organisaties en initiatieven die begin februari 2017 beslisten een gok te wagen.

In mijn gedachten dwaal ik terug in de tijd, 28 dagen geleden startte een tocht naar een bestemming die zich steeds verlegd. Bij iedere stap verschuift de einder achter de horizon. Niet omdat we achteruit gaan, maar omdat onze ambitie samen met ons vertrouwen steeds toeneemt.

Een week voor de ‘speeddate’ die de stad organiseerde voor kandidaat gebruiker en beheerders beslisten we een klaverblad oefening te doen. Slecht 4 dagen vooraf openden we een doodle. Die kwam niet echt uit de startblokken, tot de link zich ging verspreiden op facebook. Op de gesloten groep die de stad organiseerde, maar ook viraal. Tegen donderdag avond moesten we de poll bij dringendheid afsluiten omdat zich ondertussen al bijna 50 deelnemers hadden aangediend. Om iedereen de vrijheid te geven het uur te kiezen werd iedere 2 uur opnieuw gestart. Om 9u, 11u, 13u en 15u ging een nieuwe groep aan de slag en gaf de vorige groep verslag van de oefening. Iedereen kreeg bij aankomst een folder met de intentie van de dag en van de kandidatuur. Dat we op zoek zijn naar de ‘common ground’ en niet naar economische of strategische oplossingen en onderhandelingen. Praktische zaken werden geweerd. Vooral intenties werden kenbaar gemaakt. Na een klaverblad oefening kreeg iedere kandidaat of groep een ‘openbare bekendmakeing’.  Ze vulden hierop de naam van hun typologie, een korte omschrijving, de activiteiten en de modaliteiten. Iedere groep werd begeleid in deze oefening en werd gestimuleerd om weg te denken van de eigen branding, maar net op zoek te gaan naar gemeenschappelijke grond. De typoligieën waren geboren. De Tuin, De Keuken, Het Werkhuis, De Tafel, De Stock, Het Kantoor, De Reflectiekamer, De Expo, De Box, De Zetel, De Stiltekamer, De geluidskamer, De Beeldkamer, Het Loket, Het Plein, Het Podium. 18 in totaal.

Niet eenvoudig om uit te leggen. Wat betekent dat, een Typologie. Het is een ruimte met specifieke eigenschappen. Ergens anoniem, tegelijkertijd heel herkenbaar. Iedere typologie heeft een eigen toegankelijkheid en gebruikersmodaliteiten.

Op 13 februari organiseert de stad een speeddate. 150 initiatieven verzamelen zich in De Centrale. Algauw blijkt de zaal veel te klein voor al dat ondernemend geweld. 5 kandidaatbeheerders krijgen de kans zichzelf voor te stellen. Drie uur vooraf beslisten Timelab, Democrazy, Kerk en Totum de rangen te sluiten. Wat 3 dagen ervoor nog 9 kandidaat beheerders waren op de bijeenkomst van beheerders in De Stek, waren er nu nog 5 samen met Luc en Vinie die beslisten niet verder als beheerder op te treden. Zij kozen ervoor hun expertise aan te bieden aan wie van de beheerders hen in de armen sluit.

Na de publieke presentaties van de kandidaat beheerders was het rijen aanschuiven aan de stand van Stadslabo.org, ook de naam was net enkele uren vooraf beslist. De bezoekers konden zich aanmelden bij iedere typologie als trekker of gebruiker. Een rood bolletje of een geel bolletje. 105 initiatieven doen deze oefening.

De dag nadien kon het tellen beginnen. Alle kandidaten kregen een folder mee naar huis met uitleg over het proces alsook een planning voor de komende brainstormsessies. 17 en 24 februari, 3, 4 en 11 maart.

Algauw werd duidelijk dat we er met de bestaande ploeg niet zouden geraken om alles rond te krijgen. We namen iemand extra in dienst voor ondersteuning. Petra startte de moeilijke opdracht om helder te krijgen wat precies wel en niet mag. Stedenbouwkundig, vergunningen, brandweer, overeenkomsten met de stad, etc etc. Sophie hielp met grafisch en praktisch werk en ik kon me focussen op de begeleiding en de nodige tools hiervoor. Pieter ondersteunde in de logistiek. Raimi kwam in de Timelab ploeg om de procesbegeleiding mee te ondersteunen. Hij zal later een spilfiguur worden in NEST.

17 februari komen de groepen voor het eerst na de speeddate samen per typologie. Enkel de trekkers (rode bolletjes) worden uitgenodigd. De oorspronkelijke groep van 3 februari is niet meer herkenbaar. Toch vinden de nieuwe initiatieven al snel aansluiting bij de bestaande typologieën. Dit zijn mensen die een duidelijk engagement aangaan. Iedereen krijgt een lijst met de namen van de trekkers en gebruikers van hun typologie. Zo kunnen ze zelf contact opnemen met wie er niet is. Een hele dag gaan ze aan de slag. Om 14u is er een gemeenschappelijk presentatiemoment. We hebben de 7 verdiepingen in planafdruk aan de muur gehangen. De typologieën gaan aan de slag met post-its. Iedere presentatie sluit af met een voorkeurslocatie in het gebouw.

Een eerste confrontatie doet zich voor. Het Werkhuis wil de jeugdbibliotheek, de Zetel heeft eveneens het oog daarop laten vallen. Makers vs laagdrempelige doelgroepwerking. De zetel wint het pleit. Het Werkhuis trekt zich terug op een verdiep.

We merken dat trage stappen belangrijk zijn en tegelijkertijd is concrete intekening voor iedereen een stap vooruit naar concretisering. In de debatten wordt ook steeds duidelijker waar de gemeenschappelijke waarden zitten. De Reflectiekamer met Vinie, Luc en Natalie vormt ondertussen een solide basis voor de visie. Ze beroepen zich op theoretische modellen uit de psychologie en groepsdynamica. Een veilige basis, een gemeenschappelijk doel, vertrouwen, engagement. We hebben ongelooflijk veel geluk met de talenten aan de tafel. Een lucky shot?

We concluderen dat de begeleiding heel zwaar is met 1 persoon en veel vragen. Hier moeten we een systeem voor ontwerpen. We hebben het moeilijk met de voorstelling van de ruimte en beslissen te vragen om deze sessies in de bob zelf te mogen houden.

24 februari vatten we post in het leescafé van de bib. Een nieuwe dynamiek. Het wordt concreet en dat stimueert veel kandidaten. We kunnen dromen. Een machtige plek, zoveel mogelijkheden en vooral.. Heel groot. Een opdracht. Geen 2 zinnen omschrijving van jouw typologie, noteer de trekkers en omschrijf 3 activiteiten die er plaatsvinden.

We hebben een oplossing bedacht voor de begeleiding. Iedere typologie krijgt een vlag met de naam op en een wasspeld. Deze kunnen ze op de vlag pnnen wanneer ze een vraag hebben. Groepen kunnen rondlopen, verder werken. Om 14u houden we een gemeenschappelijke sessie. Opnieuw houden we de grondplannen tegen het licht. Er wordt gediscussieerd, gedebateerd. Doorheen het debat worden opnieuw waarden en woorden fijn gesteld.

De expo komt in de verdrukking te staan. De trekkers vinden de benadering van de expo als enige plek voor de kunsten te eng. Kunst hoort zich te verhouden tot het gehele gebouw. Ze willen een opsplitsing tussen amateur en professioneel circuit.

Voor het eerst merk ik hoe sterk de basisingesteldheid van gedeelde ruimte, zoals ingesteld bij de start, nog steeds doorweegt. Iedere typologie gaat op zoek naar de meest open formule. Dat er nog geen prijssetting is en dat deze afhankelijk is van de openheid en het engagement van de typologie gaat niet onopgemerkt voorbij.

Een andere bedenking is de rol van kunst. Ik had die niet in vraag gesteld. Ik zag die inderdaad op het niveau van het beheer en niet in een expo alleen. Ik veronderstelde dat  men dezelfde waarde aan kunst toedichtte. De reflectiekamer beaamt mijn veronderstelling meteen, niemand spreekt dit tegen. Kunst heeft een plaats in het geheel. Daar moet niet voor gevochten worden..

Opvallend is dat men eigenlijk niet vraagt naar een prijs en dat vooral wij vanuit het beheer aandringen op dit snel te kunnen bepalen.

3 maart, vrijdag, we verzamelen opnieuw in de bib. Een uitgebreide mail ging vooraf aan deze bijeenkomst. Iedereen kreeg een overzicht van de stand van zaken. De typologieën zouden teruggebracht worden naar 10, tenzij er bezwaar wordt aangetekend. Deze mail ging uit naar de 140 geïnteresseerden uit het bestand. Een veel ruimere groep van trekkers en gebruikers. 3 bezwaren. Om expo terug in het leven te roepen alsook loket en geluidskamer.

We starten de dag met een presentatie van 3 projecten uit andere steden. R-urban, Kathreptis en Schieblock. Deze voorbeelden tonen enkele ambities die we koesteren. Een structuur met verschillende ‘schillen’, een charter en protocol zoals Rurban, een sterk imago en internationale verankering zoals Kathreptis en een levensvatbaarheid na einddatum zoals Schieblock.

Vervolgens lichten we opnieuw de financiële structuur en het organisatiemodel toe en zetten we de ambitie voor het weekend. Iedere typologie krijgt een schalingsbriefje om de typologieën te rangschikken van open en engaged tot gesloten en minder engaged in het geheel.

Op het einde van de dag lijken opnieuw grote stappen gezet. We merken dat iedereen meer dan verwacht met de prijssetting bezig is. Dat er eigenlijk bijna geen enkele typologie is die aangeeft geen financiële bijdrage te willen leveren. Het engagement is heel groot. De groep krijgt vorm. We houden de presentaties doorheen het gebouw. Iedere presentie sluit af met een filmopname van een trekker van de typologie. 1 minute promofilm.

Zaterdag 4 maart, vandaag. De dag dat ik beslis dat het meer dan de moeite waard was om een dagboek bij te houden. Vandaag werden de prijzen bepaald per typologie. De briefjes met de schaling gingen de mist in. Deze werden vervangen door een online enquete en in combinatie met de vraag aan iedere typologie om bekend te maken wat men denkt te kunnen bijdragen komen we tot een sluitende begroting met nog een overschot dat we zouden kunnen gebruiken voor een doel dat we samen bepalen. Permanentie, wc-papier, onderhoud, inrichting.

We hebben iets vast! Good enough for now, safe enough to try

Nadien volgen de dagen waarop het dossier vormt krijgt, waarop we de cooperatieve vennootschap Timelab lenen voor de operatie en iedereen aandeelhouder wordt.

Op een zaterdagochtend brainstorm ik met Vinie, Luc en Natalie van de reflectiekamer brainstormen over de naam. NEST, zoals het vogelnest van Charles Leadbeater waarin hij het bouwen van een NEST als metafoor gebruikt voor de logica van de contributie. Iedereen heeft een eigen takje, of meer, verschillende vormen, lang of kort, samen leggen we een nest dat van ons is, zonder te weten wie welke bijdrage precies deed, dat doet er niet toe.

Tot slot worden net voor de indiening nog andere partners gezocht. Totem, Kerk, Democrazy en Nucleo, zij hebben meer ervaring met tijdelijke invullingen en kunnen de operationele werking bijstaan. Totem en Kerk zijn onmiddellijk mee. Nucleo en Democrazy hebben terecht wat bedenktijd nodig. Zij werken op zoveel fronten tegelijkertijd. Kunnen ze dit er wel bij nemen? Gelukkig zeggen ze toe en gaan we van start met een serieus partnership van 5 partijen die ondersteuning kunnen bieden aan het beheersmodel en de operationele werking van wat later het meest waanzinnige tijdelijke invullingsproject van Gent zal worden.